Các hóa chất vệ sinh nhà sau mùa lũ

Các hóa chất vệ sinh và khử trùng nhà cửa sau mùa lũ

Sau mùa lũ lụt (đặc biệt ở Việt Nam, nơi thường xuyên xảy ra ngập úng do bão), nước lũ mang theo bùn đất, vi khuẩn, xác động vật và chất thải, dễ gây dịch bệnh như tiêu chảy, leptospirosis (bệnh xoắn khuẩn), đau mắt đỏ hoặc nấm mốc. Việc vệ sinh nhà cửa cần tập trung vào dọn bùn đất trước, sau đó khử trùng kỹ lưỡng. Dưới đây là các hóa chất phổ biến và được khuyến nghị bởi Bộ Y tế Việt Nam, các trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) và hướng dẫn thực tế:

1. Cloramin B (hóa chất khử trùng chính, phổ biến nhất ở Việt Nam)

• Dạng: Bột hoặc viên (0,25g/viên hoặc bột 27% clo hoạt tính).
• Công dụng: Khử trùng nước sinh hoạt, bề mặt nhà cửa, tường, sàn, đồ dùng; diệt vi khuẩn, virus mạnh mẽ.
• Cách dùng phổ biến:
  • Khử trùng nước giếng/bể: 10-20g Cloramin B cho 1m³ nước (khoảng 10-20g cho 1.000 lít). Hòa tan trước, khuấy đều, chờ 30 phút (ngửi có mùi clo nhẹ là đạt).
  • Lau chùi nhà: Pha 25g bột cho 10-25 lít nước, lau sàn/tường.
  • Viên Aquatabs (tương tự, chứa clo): 1 viên 67mg cho 20-25 lít nước.
• Nơi mua: Nhà thuốc, cửa hàng hóa chất y tế, hoặc phát miễn phí từ trạm y tế sau lũ.
• Lưu ý: Đeo găng tay, khẩu trang; không pha quá liều; nước khử trùng vẫn cần đun sôi trước khi uống.

2. Vôi bột (Chlorinated lime / Bột tẩy vôi / Canxi hypochlorit)

• Dạng: Bột trắng (thường gọi "vôi tôi" hoặc "thuốc tẩy bột").
• Công dụng: Rắc để khử trùng sàn nhà, sân, hố xí, nơi có xác động vật; pha nước lau chùi tường/sàn để diệt khuẩn và khử mùi hôi thối.
• Cách dùng:
  • Rắc trực tiếp: 500g cho 30-40 lít nước để pha dung dịch lau nhà.
  • Hoặc rắc bột khô ở nơi ẩm ướt, có mùi.
• Ưu điểm: Rẻ tiền, dễ mua ở chợ hoặc cửa hàng vật liệu xây dựng.

3. Nước Javel / Thuốc tẩy quần áo chứa clo (Víz, Duck, hoặc loại gia dụng)

• Công dụng: Lau sàn, tường, đồ gỗ, khử trùng bề mặt cứng; loại bỏ nấm mốc và mùi hôi.
• Cách dùng: Pha loãng 1:10 đến 1:100 (ví dụ: 1 cốc Javel cho 10 lít nước). Lau bề mặt, để 1-2 phút rồi rửa sạch.
• Lưu ý: Không trộn với amoniac (nước lau kính, xà phòng có amoniac) vì sinh khí độc. Đeo bảo hộ đầy đủ.

4. Các chất tẩy rửa thông thường kết hợp

• Xà phòng, bột giặt + thuốc tẩy: Pha với nước nóng để cọ rửa ban đầu (loại bỏ bùn đất trước khi khử trùng).
• Nước tẩy đa năng gia dụng (như Vim, Gift, Sunlight khử trùng): Dùng lau bếp, toilet, đồ dùng nhựa/kim loại.
• Giấm trắng hoặc baking soda: Khử mùi tự nhiên cho đồ gỗ, vải (an toàn hơn nhưng yếu hơn clo).

Quy trình vệ sinh nhà cửa khuyến nghị (nước rút đến đâu làm đến đó)

1. Bơm/thau nước đọng, xúc bùn đất ra ngoài.
2. Rửa sơ bằng nước sạch + xà phòng.
3. Khử trùng bằng dung dịch clo (Cloramin B hoặc Javel).
4. Phơi khô, thông gió (dùng quạt, máy hút ẩm nếu có) để chống nấm mốc.
5. Khử trùng lại nước sinh hoạt và đồ dùng ăn uống.

Lưu ý an toàn quan trọng

• Luôn đeo găng tay cao su, ủng, khẩu trang, kính bảo hộ.
• Làm ở nơi thoáng đãng, tránh hít hơi clo.
• Trẻ em, người già, phụ nữ mang thai tránh tiếp xúc hóa chất.
• Nếu nhà ngập nặng hoặc có mùi lạ, liên hệ trạm y tế địa phương để được phun khử trùng miễn phí.
• Nước sau khử trùng chỉ dùng sinh hoạt, vẫn phải đun sôi để uống.

Những hóa chất trên đều dễ tìm ở Việt Nam và được Bộ Y tế khuyến cáo mạnh mẽ sau các đợt lũ (như bão Yagi 2024 hay lũ miền Trung 2025).